Khi tham gia vào thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần nắm rõ những khái niệm cơ bản liên quan đến giá, bao gồm giá trần, giá sàn và giá tham chiếu. Hiểu rõ các khái niệm này giúp nhà đầu tư có cơ sở vững chắc trong việc ra quyết định mua bán và đánh giá xu hướng thị trường. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về các thuật ngữ này trong bài viết dưới đây.
1. Giá trần là gì?
Giá trần là mức giá cao nhất mà một cổ phiếu có thể đạt đến trong một phiên giao dịch. Theo quy định của các sở giao dịch chứng khoán, giá trần được tính dựa trên giá tham chiếu (hoặc giá đóng cửa của phiên trước đó) và giới hạn biên độ dao động. Tùy theo sàn giao dịch, biên độ dao động có thể khác nhau:
- Sàn HoSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh): Biên độ dao động là ±7%.
- Sàn HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội): Biên độ dao động là ±10%.
- Sàn UPCoM (Sàn Giao dịch chứng khoán chưa niêm yết): Biên độ dao động là ±15%.
Giá trần được tính bằng cách lấy giá tham chiếu của cổ phiếu hoặc chứng khoán và nhân với một hệ số phần trăm, thường là 7% hoặc 10%.
Ví dụ: Nếu giá tham chiếu của một cổ phiếu là 100.000 đồng và hệ số là 10% thì giá trần của cổ phiếu đó sẽ là 110.000 đồng.
Giá trần thường được hiển thị bằng màu tím trên bảng giá để dễ nhận diện.
2. Giá sàn là gì?
Giá sàn là mức giá thấp nhất mà một cổ phiếu có thể đạt đến trong phiên giao dịch. Tương tự như giá trần, giá sàn được tính dựa trên giá tham chiếu và biên độ dao động theo quy định của từng sàn giao dịch.
Công thức tính giá sàn như sau: giá sàn được tính bằng cách lấy giá tham chiếu của cổ phiếu hoặc chứng khoán và nhân với một hệ số phần trăm, thường cũng là 7% hoặc 10%. Tuy nhiên, hệ số này sẽ được trừ đi từ giá tham chiếu để tính được giá sàn.
Ví dụ: Nếu giá tham chiếu của một cổ phiếu là 100.000 đồng và hệ số là 10%, thì giá sàn của cổ phiếu đó sẽ là 90.000 đồng ((100.000 – 10.000) đồng).
Giá sàn thường được hiển thị bằng màu xanh lam để nhà đầu tư dễ dàng phân biệt trên bảng giá.
3. Giá tham chiếu là gì?
Giá tham chiếu là mức giá cơ sở để tính toán giới hạn biên độ dao động (tức là giá trần và giá sàn) trong phiên giao dịch. Giá tham chiếu của một cổ phiếu thường là giá đóng cửa của phiên giao dịch trước đó. Trên thị trường, giá tham chiếu giúp nhà đầu tư theo dõi xu hướng giá cổ phiếu, đặc biệt là các biến động về giá so với phiên trước.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, giá tham chiếu có thể được điều chỉnh khác với giá đóng cửa của phiên trước, chẳng hạn như khi cổ phiếu trả cổ tức, phát hành thêm cổ phiếu, chia tách cổ phiếu, hoặc trong ngày giao dịch đầu tiên của cổ phiếu mới niêm yết.
Giá tham chiếu thường được hiển thị bằng màu vàng trên bảng giá.
4. Cách các mức giá này ảnh hưởng đến giao dịch của nhà đầu tư
- Giá trần: Nhà đầu tư thường cân nhắc mua cổ phiếu khi cổ phiếu chạm giá trần vì đây là tín hiệu cho thấy lực cầu mạnh, giá có thể tiếp tục tăng. Tuy nhiên, việc mua ở giá trần cũng tiềm ẩn rủi ro nếu cổ phiếu giảm sau khi đạt đỉnh ngắn hạn.
- Giá sàn: Khi cổ phiếu giảm đến giá sàn, điều này có thể báo hiệu rủi ro cao hoặc thị trường có xu hướng giảm mạnh. Nhà đầu tư thường thận trọng khi cổ phiếu chạm giá sàn, nhưng nếu có nền tảng cơ bản vững chắc, đây có thể là cơ hội để mua vào.
- Giá tham chiếu: Đây là mức giá cơ bản để so sánh và đánh giá biến động giá. Nếu giá hiện tại cao hơn giá tham chiếu, cổ phiếu đang có dấu hiệu tăng; ngược lại, nếu giá thấp hơn, cổ phiếu đang giảm.
5. Ví dụ về tính giá trần, giá sàn và giá tham chiếu
Giả sử cổ phiếu XYZ trên sàn HoSE có giá tham chiếu là 100.000 đồng và biên độ dao động là ±7%.
- Giá trần = 100.000 x (1 + 0,07) = 107.000 đồng
- Giá sàn = 100.000 x (1 – 0,07) = 93.000 đồng
Trong phiên giao dịch, giá của cổ phiếu XYZ sẽ dao động trong khoảng từ 93.000 đồng đến 107.000 đồng.
6. Lưu ý khi sử dụng giá trần, giá sàn, giá tham chiếu
- Biến động giá không phản ánh hoàn toàn giá trị: Giá trần và giá sàn không phản ánh đầy đủ giá trị thực của doanh nghiệp. Các mức giá này chỉ cho thấy cung và cầu của cổ phiếu trong ngắn hạn.
- Quản lý rủi ro: Nhà đầu tư cần có chiến lược quản lý rủi ro khi giá chạm đến các mức trần hoặc sàn. Đôi khi, giá đạt trần hay sàn là do các yếu tố bất ngờ và có thể đảo chiều nhanh chóng.
- Tìm hiểu thông tin doanh nghiệp: Nhà đầu tư nên kết hợp phân tích cơ bản để hiểu rõ tình hình kinh doanh và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp trước khi ra quyết định.
Kết luận
Giá trần, giá sàn và giá tham chiếu là những khái niệm cơ bản nhưng vô cùng quan trọng trong đầu tư chứng khoán. Việc hiểu rõ các khái niệm này giúp nhà đầu tư ra quyết định mua bán hợp lý và quản lý rủi ro hiệu quả. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan và hiểu rõ hơn về những mức giá quan trọng trong giao dịch chứng khoán.